Zajrzyj za kulisy ławki trenerskiej. "Zawód: Trener" Szymona Ratajczaka
Zastanawiałeś się kiedyś, jak naprawdę wygląda życie trenera na najwyższych poziomach rozgrywkowych? Co kryje się za emocjami na linii bocznej, za gwałtownymi gestami i często niewygodnymi konferencjami prasowymi? Jak to jest zarządzać grupą ambitnych, często egocentrycznych sportowców, odpierać ataki kibiców i dziennikarzy, a jednocześnie współpracować z działaczami, którzy nierzadko mają własną wizję prowadzenia zespołu? Szymon Ratajczak, doświadczony dziennikarz sportowy, postanowił zdradzić te tajemnice przeciętnym zjadaczom chleba i oddać głos tym, którzy na co dzień odpowiadają za wyniki sportowe najpopularniejszych drużyn. Efektem jego pracy jest fascynująca i wciągająca książka "Zawód: Trener", która rzuca nowe światło na jedną z najbardziej wymagających profesji w świecie sportu.
Poznaj kulisy pracy trenerów i zrozum, co nimi kieruje
"Zawód: trener" to nie kolejna publikacja skupiająca się na zagadnieniach taktycznych, strategii i wynikach. Szymon Ratajczak zabiera nas w podróż do trenerskiego świata, gdzie psychologia, relacje międzyludzkie i ogromna presja odgrywają równie ważną, a może nawet ważniejszą rolę niż strategia na boisku.
W książce mamy okazję bliżej poznać takie legendy polskiego sportu jak Marek Papszun, Jan Urban, Jacek Magiera, Leszek Ojrzyński, Tałant Dujszebajew, Marcin Lijewski, Ireneusz Mamrot, Dawid Szulczek i wielu innych. Trenerzy znani z pierwszych stron gazet, ale także ci pracujący w mniej medialnych klubach - dzielą się swoimi szczerymi przemyśleniami o blaskach i cieniach swojego zawodu. Opowiadają nie tylko o swojej pasji i sukcesach, ale przede wszystkim o trudnych porażkach, po których muszą się podnieść, choć kibice zwykle im tego nie ułatwiają. Ta książka to niezwykle cenne źródło wiedzy nie tylko dla kibiców, którzy mogą wejść w buty szkoleniowców, ale także dla samych trenerów - zarówno tych doświadczonych, jak i dopiero rozpoczynających swoją przygodę z tą profesją.
Stres jest nieodłącznym elementem pracy trenera
Jednym z kluczowych aspektów poruszanych w książce jest ogromna presja, z jaką muszą mierzyć się trenerzy na co dzień. Nieustanna walka o wyniki, oczekiwania kibiców i sponsorów, krytyka ze strony mediów, a do tego odpowiedzialność za zespół i sztab szkoleniowy - to tylko niektóre z elementów ich codzienności, z którymi muszą się zmagać.
Jeśli chodzi o pojęcie stresu, to często wrzucamy wszystko do jednego worka: presję, mobilizację, sytuacje trudne. A właściwa definicja jest punktem wyjścia. Stres, niezależnie od tego, czy jest pomocny, czy szkodliwy, wiąże się z kosztami, które nasz organizm ponosi w danej sytuacji. Zazwyczaj stres uważamy za zjawisko negatywne, rzadziej natomiast mówimy o stresie mobilizującym. Stres i towarzyszące mu zazwyczaj negatywne emocje mogą prowadzić do pojawienia się zagrożeń, które wynikają z potrzeby ich redukcji i mogą prowadzić na przykład do uzależnień od substancji psychoaktywnych i alkoholu. Jest to jednak strategia, która obniża stopień napięcia na krótko i powoduje skutki uboczne. Stres jest reakcją naszego organizmu na sytuację, która wyczerpała nasze możliwości tego, by sobie z nią poradzić, albo wywołuje w nas przekonanie, że sobie z nią nie poradzimy, ponieważ nie mamy odpowiednich umiejętności czy zasobów. Dlatego nie możemy powiedzieć, że stres na każdego działa tak samo i w każdym wywoła takie same reakcje. W pewnym sensie ma wymiar subiektywny.
Istnieją cztery typy reagowania na stres:1. Reagowanie na stres silne i szybkie wygaszanie stresu.
2. Reagowanie silnie, ale bardzo długie wygaszanie pobudzenia, które temu towarzyszy.
3. Potrzeba silniejszego bodźca, by w ogóle się zestresować, napiąć, wzbudzić; szybkie wygaszanie stresu.
4. Reagowanie na silny bodziec i jego długie wygaszanie.Znajomość siebie daje przewagę, bo dzięki niej wiemy, jak możemy zareagować na stres. Czy da się nauczyć reakcji na stres? Na pewno można opanować sposoby obniżania napięcia w stresie, ale samych emocji nie wyeliminujemy, bo każdy człowiek stresuje się na swój sposób. Stres jest biologicznie uwarunkowany, kiedyś służył do naszej ochrony - reakcja "walcz albo uciekaj" ocalała nam życie. Dziś kreujemy sztuczne sytuacje zagrożenia: widowisko, sport, rywalizację, z którymi związana jest praca trenera. Nie są one niebezpieczne dla naszego życia, ale reagujemy na nie w pierwotny sposób. Stres czasami działa mobilizująco, czasami demobilizująco, a czasami jest początkiem drogi, która prowadzi do znieczulenia, nazywanego też wypaleniem zawodowym. Dotknięci nim trenerzy często mówią, że przestali reagować na stres, ale nie w sensie uzyskania zdrowego dystansu, tylko wyczerpania zasobów służących do radzenia sobie z natłokiem problemów i wymagań. Jest to rodzaj poddania się w sytuacji, kiedy dotychczas stosowane strategie zawiodły.
Nie można oczywiście powiedzieć, że wszyscy trenerzy reagują na stres w niezdrowy sposób, bo oczywiście wielu szkoleniowców radzi sobie z nim bardzo dobrze. Przygotowując się do wysiłku emocjonalnego, po prostu o siebie dbają, choćby fizycznie. Zrzucają stres, ćwicząc na siłowni, pobudzając układ fizjologiczny. Bo jako byli sportowcy często tego potrzebują. Brakuje im zmęczenia fizycznego. Kiedyś stres mogli rozładować na placu gry, teraz napinają się i walczą, stojąc przy linii bocznej - czytamy słowa Pawła Habrata.
Na temat stresu w sporcie wypowiedziała się zresztą cała plejada polskich trenerów. Marek Papszun przyznał, że stres jest nieodłącznym towarzyszem jego pracy, ale paradoksalnie większą presję czuje w meczach z teoretycznie słabszymi rywalami. Nina Patalon zauważyła, że w pewnym sensie trzeba lubić stres, aby funkcjonować w tym świecie, a jej doświadczenie jako byłej piłkarki pomaga jej radzić sobie z trudnymi sytuacjami. Piotr Stokowiec podkreślił, że stres w trakcie meczów jest normalny i może działać mobilizująco, a zaangażowanie w walkę na boisku pomaga go przezwyciężyć. Z kolei Jan Urban wspominał najtrudniejszy moment w swojej karierze, kiedy jego drużynie groził spadek z ligi, co pokazuje ogromną odpowiedzialność, jaką czują trenerzy.
W książce poznajemy także wyjątkowo ciekawy przykład podejścia do stresu Marcina Brosza i Norberta Bradela w Koronie Kielce. Dzięki monitorowaniu poziomu stresu u trenera za pomocą zaawansowanego urządzenia odkryli oni, że jego poziom jest bardzo wysoki już przed meczem, co może negatywnie wpływać na podejmowane decyzje. To pokazuje, jak naukowo można podejść do zrozumienia specyfiki tego zawodu i wyciągać z tego praktyczne wnioski.
"Zawód: Trener" to pozycja obowiązkowa dla fanów sportu
"Zawód: Trener" to jednak nie tylko opowieść o stresie i presji. To także wgląd w relacje międzyludzkie - z zawodnikami o silnych osobowościach, z wymagającymi działaczami, z nieprzychylnymi kibicami i często bezlitosnymi mediami. To opowieść o zarządzaniu szatnią pełną ambicji i ego, o budowaniu zespołu i motywowaniu zawodników, którzy nie zawsze są chętni do współpracy.
Sam Michał Probierz podkreślił, że w dobie dynamicznych zmian umiejętności psychologiczne są podstawowym narzędziem pracy szkoleniowców, a książka ta pozwala zastanowić się nad wieloma aspektami ich pracy. Adam Nawałka uważa ją za bardzo wartościową nie tylko dla kibiców, ale także dla trenerów, poszerzającą horyzonty i dotykającą ważnych tematów społecznych i relacji międzyludzkich.
"Zawód: Trener" to lektura obowiązkowa dla każdego fana sportu, który chce zrozumieć, co naprawdę dzieje się poza murawą. Pozycja ta pozwala spojrzeć na trenerów jak na ludzi z ich pasjami, marzeniami, ale także bliżej poznać ich lęki i trudności, z którymi muszą się zmagać w codziennej pracy.
Nie zwlekaj!
Sięgnij po książkę Szymona Ratajczaka "Zawód: Trener" bo w sporcie ktoś zawsze przegrywa, ale nikt nie przegrywa częściej niż trenerzy. Ta książka pozwoli Ci zrozumieć dlaczego.
